Insulinooporność – co to jest i jak ją leczyć?

Insuliooporność to zaburzenie homeostazy glukozy. Charakteryzuje zmniejszoną wrażliwością tkanek na insulinę pomimo prawidłowego lub podwyższonego jej stężenia w surowicy krwi. Insulinooporność jest czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2.

Co to jest insulinooporność?

W celu odpowiedzenia na to pytanie, należy wyjaśnić czym jest insulina. Insulina to hormon odpowiedzialny za metabolizm węglowodanów. Produkują ją komórki beta trzustki. Bodźcem do jej produkcji jest zwiększanie stężenia glukozy (cukru) we krwi, które następuje po spożyciu posiłku zawierającego węglowodany (cukry). Węglowodany znajdują się w takich produktach jak np. pieczywo, makarony, owoce i słodycze. Glukoza to źródło energii dla większości organizmów. Insulina ma za zadanie dostarczyć ją do wnętrza komórek naszego ciała. Jeżeli to nie następuje to mamy do czynienia z insulinoopornością.

Insulinooporność – diagnoza, przyczyny, skutki

W celu rozpoznania insulinooporności najczęściej oznacza się glukozę i insulinę na czczo w surowicy krwi, a następnie na podstawie tego oblicza się wskaźniki HOMA-IR oraz Quicki.

Nadwaga i otyłość to główne przyczyny insulinooporności. Często towarzyszy ona takim chorobom jak choroba Cushinga, nadczynność tarczycy, PCOS, guz chromochłonny czy pierwotna nadczynność przytarczyc.

Nieleczona insulinooporność w ciągu 10 lat może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2

Leczenie insulinooporności

Leczenie insulinooporności polega głównie na modyfikacji trybu życia. Należy rozpocząć od zmiany nawyków żywieniowych. Dieta powinna być oparta na piramidzie żywienia. Należy ograniczyć, a najlepiej wyeliminować produkty wysoko przetworzone i słodycze, a zwiększyć ilości owoców i warzyw. Insulinooporności często towarzyszy nadmiar masy ciała, dlatego należy dążyć do jej redukcji. Zwiększa to insulinowrażliwość komórek i hamuje rozwój cukrzycy typu 2. Proces odchudzania powinien być wsparty umiarkowaną aktywnością fizyczną.

Oprócz stosowania zasad racjonalnego żywienia, osoby z insulinoopornością powinny zaznajomić się z pojęciem indeksu glikemicznego. Indeks glikemiczny określa wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu produktu lub posiłku. Przy insulinooporności należy wybierać głównie produkty o niskim indeksie glikemicznym. Są to przede wszystkim produkty pełnoziarniste: chleb żytni, razowy, makarony pełnoziarniste, brązowy ryż, kasza gryczana, surowe warzywa i owoce oraz nasiona roślin strączkowych. Wysokim indeksem glikemicznym charakteryzują się natomiast słodycze i produkty z białej mąki (mąka pszenna, chleb pszenny).

Indeks glikemiczny a insulinooporność

Na indeks glikemiczny wpływa również sposób przygotowania produktów. Produkty rozgotowane np. ryż i makaron cechuje wyższy indeks. Dlatego należy pilnować czasu gotowania i spożywać produkty al dente. Nie tylko gotowanie wpływa na jego wzrost. Jabłka całe charakteryzują się niższym indeksem glikemicznym niż te rozdrobnione czy sok jabłkowy z nich przygotowany.

W leczeniu farmakologicznym, o ile lekarz stwierdzi, że to konieczne stosuje się metforminę.

Insulinooporność to zaburzenie, którego leczenie opiera się głównie na modyfikacji stylu życia. Polega to na zmianie diety i zwiększeniu aktywności fizycznej. Warto skorzystać z pomocy odpowiednio wykwalifikowanego lekarza i dietetyka, którzy pomogą w tej zmianie.

Literatura

1. Wesołowski, Z. Wańkowicz, Insulinooporność – metody rozpoznania i następstwa kliniczne, Nefrologia i Dializoterapia Polska, 2011, 15, nr 4, str. 243-246
2. Napiórkowska, E. Franek, Insulinooporność a stan przedcukrzycowy, Post N Med. 2017; XXX(02), str. 84-88
3. Grzesiuk, D. Szydlarska, K. Jóźwik, Insulinooporność w endokrynopatiach, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2008, tom 5, nr 1, str. 38-44
4. Włodarek, E. Lange, L. Kozłowska, D. Głąbska, Dietoterapia, PZWL, 2014
5. http://insulinoopornosc.com/ (dostęp: 10.11.2018)