Wysoki poziom cholesterolu – dietoterapia

Większość z nas miała choć raz w życiu wykonywane badanie krwi z uwzględnieniem poziomu cholesterolu i
trójglicerydów, czyli lipidogram. Wskazaniem do częstszych kontroli tych parametrów jest przyjmowanie hormonalnej antykoncepcji, predyspozycje rodzinne, choroby układu sercowo-naczyniowego i niektóre schorzenia
hormonalne. Co kryje się pod skrótami LDL, HDL, cholesterol całkowity i TG? Jakie wyniki powinny niepokoić i co zrobić aby je poprawić? Czy dieta ma wpływ na wyniki badań krwi?

Bardzo ważna jest świadomość, że rozdział cholesterolu na “dobry” i “zły” odnosi się do jego funkcji w organizmie. Cholesterol frakcji HDL działa pozytywnie na zdrowie człowieka zmniejszając ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, natomiast cholesterol frakcji LDL- przeciwnie. Taki rozdział nie występuje jednak w żywności- nie istnieją produkty będące źródłem “dobrego” lub “złego” cholesterolu. Nie tylko zawartość cholesterolu w danym produkcie determinuje jego wpływ na gospodarkę lipidową organizmu – znaczenie ma też skład kwasów tłuszczowych czy zawartość błonnika w całodziennej racji pokarmowej. Jak można wpływać na wyniki badań i profil
lipidowy za pomocą diety?

•  jajka traktuj z rozsądkiem

Pokutuje przekonanie o szkodliwym wpływie spożywania jajek na profil lipidowy.
Wynika to z faktu, że żółtko jaj ma w swym składzie stosunkowo dużo cholesterolu (ok 200 mg), co przy zaleceniach dotyczących jego dziennego spożycia może wydawać się ryzykowne. Dietetycy rekomendują ograniczenie
dziennego dostarczania cholesterolu do 300 mg u osób zdrowych, a chorych (cukrzyca, zaburzenia profili lipidowego, zespół metaboliczny) nawet do 200 mg. Pamiętajmy jednak, że cholesterol znajduje się tylko w żółtku jaja, a niektóre sposoby hodowli i żywienia mogą wpłynąć na zmniejszenie jego zawartości. 1 Zaleceniem dotyczącym spożycia jaj w kontekście stężenia cholesterolu we krwi może więc być tylko: wszystko z rozsądkiem.

•  zadbaj o właściwą podaż błonnika

Zwiększenie spożycia błonnika wpływa pozytywnie na wartość stężenia
cholesterolu w surowicy krwi oraz stosunek cholesterolu LDL do HDL
(czyli “złego” i “dobrego”). Wzbogacenie diety w błonnik powoduje zwiększone wydalanie tłuszczu z kałem, a w jelicie wiązane są kwasy tłuszczowe co utrudnia ich wchłanianie. Wprowadzenie odpowiedniej diety dostarczającej
właściwe ilości włókna pokarmowego daje duże szanse na zwiększenie stężenia “dobrego” HDL cholesterolu i zmniejszenie całkowitej ilości cholesterolu we krwi. 2

•  ogranicz spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych

Rozpatrując zdrowie człowieka pod kątem profilu lipidowego nie sposób zapomnieć o ryzyku wystąpienia chorób układu sercowo- naczyniowego. Za schorzenia te odpowiada w dużym stopniu zła dieta i brak aktywności fizycznej.
Hipercholesterolemia, zbyt wysoki poziom cholesterolu LDL i zbyt niski HDL to czynniki utrudniające prewencję tego typu chorób. Aby zmniejszać ich ryzyko należy w diecie ograniczyć spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, które mogą zwiększać stężenie cholesterolu LDL w organizmie, a tym samym przyczyniać się np. do powstania miażdżycy, na korzyść nienasyconych kwasów tłuszczowych i w ograniczonym stopniu węglowodanów 3 (uwzględniając odpowiednie spożycie błonnika).

•  wykorzystuj oleje roślinne

W ramach profilaktyki chorób układu krążenia i zaburzeń do nich prowadzących wysokie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych (SFA) powinno być zredukowane na korzyść tłuszczów nienasyconych. Źródłem SFA są głównie produkty zwierzęce jak smalec, słonina, mięso zwierząt rzeźnych, śmietana i tłuste sery, oraz wyroby cukiernicze. Nienasycone kwasy tłuszczowe znajdziemy właśnie w olejach roślinnych. Dietoprofilaktyka schorzeń układu sercowo-naczyniowego i dietoterapia nieprawidłowego profilu lipidowego
powinna uwzględniać podaż oleju lnianego czy dobrej jakości oliwy z oliwek. Poza olejami doskonały dodatek do diety stanowią orzechy będące źródłem jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, pestki i nasiona.

•  spożywaj tłuste ryby morskie.

Podobnie jak oleje roślinne, również ryby dostarczają organizmowi niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Pamiętajmy aby wybierać dobrej jakości ryby ze sprawdzonego źródła. Aby dietoterapia była
skuteczna ważny jest też sposób przyrządzenia potraw . Ryby nie powinny być panierowane i smażone czy podawane z tłustymi, zawiesistymi sosami. Idealne rozwiązanie to gotowanie na parze czy pieczenie w naczyniu żaroodpornym.

•  stosuj dietę śródziemnomorską

Pomocna w terapii hipercholesterolemii czy innych zaburzeń gospodarki lipidowej organizmu może być dieta śródziemnomorska łącząca w swej naturze wymienione wcześniej zalecenia. Zalecane jest spożycie dużych ilości warzyw i owoców, w potrawach występują dobrej jakości oleje, oliwy, orzechy czy ryby morskie. Produkty zbożowe są ograniczone i spożywane w postaci wyrobów pełnoziarnistych, a spożycie mięsa zredukowane jest do zupełnego minimum. W diecie pojawia się też ograniczona ilość nabiału- powinny to być produkty o naturalnie niskiej zawartości tłuszczu np. maślanki, kefiry czy jogurty. Osoby zdrowe mogą dietę wzbogacić w lampkę czerwonego wina (równie dobrze sprawdzi się wino bezalkoholowe), którego polifenole wpłyną pozytywnie na
metabolizm kwasów tłuszczowych.

Podstawą dietoterapii zaburzeń gospodarki lipidowej jest zrównoważona dieta, bogata w warzywa i owoce oraz dostarczająca odpowiednią ilość błonnika. Bezwzględnie zrezygnować należy z tłustych, smażonych potraw, produktów typu fast food, wyrobów cukierniczych czy tłustego mięsa. Dieta powinna być również dostosowana do indywidualnych zaleceń i schorzeń współistniejących.

Zajmuję się układaniem diet specjalistycznych m.in diety obniżającej poziom cholesterolu dostosowanej do indywidualnych preferencji kulinarnych. Z mojej pomocy możesz skorzystać zamawiając dietę indywidualną. Chcesz dowiedzieć się więcej (kliknij tutaj) .
Możesz podarować bliskiej osobie w prezencie poradę dietetyczną lub dietę. Chcesz poznać szczegóły (kliknij tutaj) 

Literatura:
1. Kijowski J., Leśnierowski G., Cegielska-Radziejewska R. "Jaja cennym źródłem
składników bioaktywnych" ,ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2013, 5 (90),
29 – 41
2.Bartnikowska E., Lange E. "ZNACZENIE DIETETYCZNE PRZETWORÓW
OWSIANYCH ICHWPŁYW NA STĘŻENIE CHOLESTEROLU W OSOCZU ORAZ
POPOSIŁKOWĄ GLIKEMIĘ", ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, Nr 1.,
Kraków 2000, str.18-35

3. Normy żywienia dla populacji polskiej pod red. prof. dr hab. med. Jarosz M., str.59-60