Zasady prawidłowego żywienia dzieci
Odpowiednia dieta zapewnia prawidłowy rozwój umysłowy oraz fizyczny dziecka, który jest najbardziej intensywny w pierwszych latach. Żywienie we wczesnym okresie życia ma duże znaczenie w zachowaniu zdrowia i zapobieganiu wielu chorobom w życiu dorosłym.
Na co należy zwrócić uwagę w poszczególnych grupach wiekowych?
Żywienie dzieci od 1 do 3 rok życia
Pierwsze 3 lata życia to okres kształtowania się nawyków żywieniowych. Z tego powodu należy zadbać o jak najbardziej urozmaicone potrawy. W żywieniu tej grupy wiekowej zaleca się aby pieczywo było urozmaicone czyli w tygodniowym jadłospisie powinno pojawić się zarówno pieczywo jasne jak i ciemne.
Oprócz tradycyjnych kanapek, rodzice często wybierają w ramach śniadania słodkie płatki śniadaniowe. Kolorowe opakowania sugerujące, że są one odpowiednim i zbilansowanym produktem, zachęcają rodziców do ich kupna. Nie ma jednak nic bardziej mylnego. Są one pełne prostych cukrów, które sycą tylko na krótki czas i sprzyjają rozwojowi nadwagi. Lepszym rozwiązaniem będą zupy mleczne na bazie ryżu, płatków owsianych czy klusek lanych, bogate w węglowodany złożone.
W tym okresie życia zachodzi proces kształtowania się aparatu mowy. Dla wspomagania jego prawidłowego rozwoju należy zrezygnować z butelek ze smoczkiem i podawać napoje z kubka oraz butelek bez smoczków. Najlepszym płynem jest woda źródlana lub nisko zmineralizowana. Jeżeli podajesz soki, wybierz te przecierowe. Są one źródłem wielu cennych składników, ale nie należy przesadzać z ich ilością ponieważ. Odpowiednia porcja soku w ciągu dnia dla dziecka to ½ szklanki
Nie musisz się również obawiać żywności przeznaczonej dla dzieci do 3 roku życia. Jest ona poddawana bardziej ścisłym rygorom niż żywność ogólnego spożycia, a jej jakość jest kontrolowana na każdym etapie produkcji.
Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym
W żywieniu dzieci w wieku przedszkolnym podobnie jak w wieku poniemowlęcym bardzo ważna jest nauka nawyków żywieniowych. Czasami jednak ciężko jest to wdrożyć w praktyce. U niektórych dzieci w wieku żłobkowo – przedszkolnym występuje lęk przed nowymi pokarmami. Podczas wprowadzania nowych posiłków należy więc zadbać o ich estetyczny i atrakcyjny wygląd. Jeżeli jednak pomimo naszych starań dziecko nie ma ochoty spróbować nowej potrawy nie należy zmuszać dziecka, a podać ją ponownie za kilka dni. Istotny jest również wzorzec w postaci rodziców. Dziecko będzie miała większą chęć spróbowania tego samego, co jedzą rodzice.
Dzieci w przedszkolach zazwyczaj zjadają pełnowartościowy posiłek w postaci obiadu. Pomimo tego część rodziców podaje dziecku po powrocie z przedszkola kolejny obiad w trosce o ich prawidłowego odżywienia. Prowadzi to do pewnego błędnego koła. W taki sposób łatwo o przekroczenie zalecanego zapotrzebowania energetycznego, co przyszłości może prowadzić do rozwoju otyłości.
Żywienie dzieci w wieku szkolnym
Podobnie jak u młodszych dzieci należy zadbać w tym okresie o regularne posiłki. Obejmują one śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek i kolacje. Regularne i pełnowartościowe posiłki sprzyjają lepszym wynikom osiąganym przez dzieci w szkole. Udowodniono, że dzieci nie spożywające II śniadań w szkole osiągają gorsze wyniki w nauce, częściej mają problemy z emocjami i skarżą się na bóle głowy oraz brzucha.
Przygotowując II śniadanie zadbaj o to aby był to posiłek pełnowartościowy. Jeżeli przygotowujesz kanapki wybierz pieczywo pełnoziarniste, dodatek białkowy w postaci wędliny lub sera żółtego. Do kanapki dodaj również warzywa np. sałatę, ogórka czy pomidora lub pokrojone w osobnym pojemniku owoce. Oprócz kanapki dobrym rozwiązaniem na II śniadanie są sałatki np. na bazie kaszy jaglanej lub gryczanej. Dzieci przebywające w szkole 6 godzin powinny spożyć co najmniej 1 posiłek, a te przebywając ponad 6 godzin 2 posiłki.
Na co należy jeszcze zwrócić uwagę?
Niezależnie od wieku dziecka należy pamiętać o następujących zaleceniach ogólnych:
- Postaw na węglowodany złożone – podstawę diety powinny stanowić węglowodany złożone dobrej jakości. Oznacza to produkty z pełnoziarnistej mąki takie jak np. chleb graham.
- Zadbaj o odpowiednią ilość białka pełnowartościowego -białko to składnik budulcowy. Jest ono potrzebne rosnącemu organizmowi do prawidłowego rozwoju. Pełnowartościowe białko zawierają produkty pochodzenia zwierzęcego.
- Pamiętaj o wapniu – Dobrym źródłem wapnia są mleko i produkty mleczne oraz żółty ser. Dostarczają one duże ilości dobrze przyswajalnego wapnia. Zapobieganie niedoborom tego składnika jest bardzo ważne ponieważ wapń warunkuje odpowiedni proces budulcowy kości, który najwyższy jest w pierwszych latach życia
- Nie zapominaj o tłuszczach – w diecie powinny pojawić się produkty tłuszczowe będące źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych. Są one istotne do prawidłowej budowy centralnego układu nerwowego. Ich źródłem są oleje roślinne, a także orzechy oraz nasiona. Nie należy zapominać również o rybach morskich będących źródłem kwasów omega-3. Powinny one pojawić się w jadłospisie co najmniej 1 raz, a najlepiej 2 razy w tygodniu.
Literatura
- Charzewska J, Rekomendacje dla realizatorów żywienia z zakresu zasad prawidłowego żywienia dzieci w przedszkolach, Instytut Żywności i Żywienia, 2011
- Socha P, Weker H, Charzewska J, Stolarczyk A, Domańska A, Jeziórska A, Wojtyra N, Żywienie dzieci w żłobkach. Praktyczne wprowadzenie aktualnych norm i zaleceń, 2018
- Dobrzańska A i wsp. Normy żywienia zdrowych dzieci w 1-3. roku życiu – stanowisko Polskiej Grupy Ekspertów, Standardy Medyczne Pediatria 3 (2012), s. 313-316.
- Chabros E i wsp. Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia, Instytut Żywności i Żywienia, 2008
- Weker H, Poradnik Żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Zakłada Żywienia. Instytut Matki i Dziecka
Zobacz również przykładowe posiłki dla dzieci:
Placuszki pełnoziarniste z jogurtem i owocami
